23.5. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller
23.5. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller
Uluslarüstü hukukta, kanuna aykırı yöntemlerle elde edilen deliller hakkındaki sınırlamaların "soruşturma ve kovuşturma organları" bakımından olduğu kabul edilmiştir. Özel şahıslar açısından kısıtlama yoktur.
Suçtan zarar gören kişi bizzat yasa dışı yollardan harekete geçerek, fail aleyhinde delil toplayıp (örneğin belge çalarak) Devlete teslim ederse, bu delilin devlet tarafından ceza hükmü verilirken kullanılıp kullanılamayacağı sorunu da tartışmalıdır.
Mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunumuz sadece "soruşturma ve kovuşturma organları", yani Devlet tarafından hukuka aykırı şekilde elde edilen deliller'den söz ederek (CMUK "1992-3842" 254) özel kişileri hariç tutmuştu. Anayasa'daki genel düzenlemede "soruşturma ve kovuşturma organlarından" bahsedilmemiş olması (Any. "2001-4709" 38) bunu değiştirmemiştir. CMK ise, hem "kanuna aykırı delil" (CMK 206/2), hem de "hukuka aykırı delil" (CMK 230) terimlerini birlikte kullandı. Kanunlar Anayasadaki ilkeleri açıklayan normlardır. Ceza Muhakemesi Kanununun da yer alan ve konusu bakımından elde edilmesi yasaklanan deliller, Devletin kovuşturma organlarını sınırlayan hükümlerdir. Bu nedenle, özel kişiler tarafından elde edilen delillerin hükümde kullanılması, genellikle kabul edilmelidir.
Özel kişiler tarafından elde edilen delillerin hukuka uygunluğu konusunda bir karar verilirken, özel kişinin yaptığı hukuka aykırılığın ağırlığına bakılır. Çok ağır ihlâllerde, özel kişi tarafından getirilen delilin hukuka aykırı olduğu kabul edilir. Polis önce kişi ile işbirliği yaparak telefon konuşmasının banda kaydına yardımcı olursa, bu hareket, resmî makamların özel hayata mühadalesi olarak kabul edilir ve Devlet bundan sorumludur. Ancak, özel bir şahıs tarafından uygulanan 'delil elde etme metodu', kişi hak ve özgürlüklerini ihlâl eder nitelikte ise, o delil değerlendirme kapsamı dışında kalmalıdır. Alman Federal Yargıtayı, özel şahıslar tarafından gizlice yapılan bant kayıtlarının resmî merciler tarafından kullanılmasını, insan haklarını ikinci kez ihlâl etmesi gerekçesiyle, kabul etmemiştir.